Późny modernizm

Kierunek architektury nowoczesnej rozwijający się od lat 50. XX wieku, stojący w opozycji do postmodernizm, lecz również zakładający rewizję niektórych założeń modernizmu, przede wszystkim zaś przywiązywanie większej uwagi do lokalnego kontekstu przyrodniczego i kulturowego oraz do zagadnień psychologicznych. Wykorzystując zdobycze nowoczesnej architektury, twórcy późnego modernizmu brali pod uwagę jej wszelkie porażki.

Charles Jencks wyróżnia w obrębie modernizmu również prąd modernizmu krytycznego (ang. critical modernism), który definiuje jako modernizm krytyczny wobec samego siebie.

Krytyka stylu międzynarodowego z pozycji modernistycznych zarzucała mu zwrócenie się przeciwko głównemu założeniu nowoczesnej architektury, dającemu się zawrzeć w sformułowaniu, że miarą i celem architektury jest człowiek (Neufert). Architektom związanym ze szkołą międzynarodową ich krytycy zarzucali skupienie się na zagadnieniach estetycznych. Dążność do w pełni abstrakcyjnej formy miała ich zdaniem stać w sprzeczności z funkcjonalnością i potrzebami (także psychicznymi) użytkowników. Stąd też wywodzi się nacisk krytycznego prądu modernizmu na opracowanie obiektu w każdej skali oraz dobór materiałów. W sensie formalnym cechował się on pragmatycznym minimalizmem. W obrębie późnego modernizmu można wyodrębnić zjawiska takie, jak brutalizm i strukturalizm. Znaczącymi grupami twórczymi były Team X i Archigram.

Kierunkiem rozwoju w znacznym stopniu przeciwstawnym do brutalizmu była rozwijająca się przede wszystkim w Japonii radykalnie oderwana od kontekstu architektura metabolistyczna.


M. Safdie, Habitat 67 w Montrealu



D. Lasdun, Królewski Teatr Narodowy w Londynie



A. Aalto, Teatr Miejski w Essen